Tytuł wchodzący w skład nowej serii publikacji dodatkowych Kalejdoskop ucznia, których celem jest ćwiczenie głównych umiejętności w kl. 13, takich jak czytanie, pisanie i liczenie. Publikacje mają poszerzać oraz pogłębiać wiedzę i umiejętności uczniów. Mogą być wykorzystane jako materiał dodatkowy (uzupełniający) w trakcie zajęć w szkole lub jako praca domowa.
Uniwersalny, okołocyklowy zeszyt, wprowadzony w miejsce publikacji Czytam ze zrozumieniem i Czytam i interpretuję.
Połączenie w jednej publikacji głównych umiejętności czytania, pisania i mówienia (wypowiadania się w formie ustnej i pisemnej) które w procesie edukacji wzajemnie się przenikają. Taka zawartość publikacji nie tylko oddaje zintegrowany charakter edukacji w klasach 13, lecz także jest wygodna dla nauczyciela, który ma ciekawe ćwiczenia z różnych obszarów w jednym zeszycie.
Koncepcja zeszytu oparta na tekstocentryzmie założeniu dydaktycznym, zgodnie z którym tekst staje się podstawą działań dydaktycznych, płaszczyzną wspólną nauki o literaturze, kulturze i języku. Zamieszczone w zeszycie teksty, zróżnicowane tematycznie i gatunkowo, można podzielić na dwa zasadnicze rodzaje: teksty literackie i teksty informacyjne. Podział ten wynika z dwóch zasadniczych celów czytania: czytania dla przeżycia literackiego i czytania dla uzyskania i wykorzystania informacji.
Teksty literackie:
opowiadania o tematyce społeczno-wychowawczej napisane przez znane i cenione autorki, takie jak: Roksana Jędrzejewska-Wróbel, Zofia Stanecka, Małgorzata Strzałkowska,
wiersze Danuty Wawiłow, Tadeusza Kubiaka, Józefa Czechowicza,
adaptacja baśni.
Teksty nieliterackie:
tekst o sztuce autorstwa Zofii Dubowskiej-Grynberg,
teksty przyrodnicze Wojciecha Mikołuszki,
komiks Tomasza Samojlika,
teksty użytkowe (np. przepis, instrukcja obsługi) Joanny Dobkowskiej.
Ćwiczenia zawarte w publikacji kształcą czytanie ze zrozumieniem, umiejętność interpretowania tekstu, wypowiadania się na jego temat, wnioskowania na podstawie treści oraz wyrażania własnego zdania. Każdy tekst jest także punktem wyjścia do ćwiczeń przede wszystkim w mówieniu, a także w pisaniu (ćwiczeń zarówno językowych, ortograficznych, jak i z pisania różnych form wypowiedzi: życzeń, zaproszenia, listu, opisu, opowiadania itd.; pisanie będzie jednak bardziej rozwijane w klasach 2 i 3).
Struktura zestawu
Ćwiczenia przed tekstem (wprowadzające) budują kontekst do rozumienia właściwego tekstu. Przygotowanie ucznia do odbioru tekstu literackiego polega na poprzedzeniu lektury ćwiczeniami, wywołującymi aktywność emocjonalną lub intelektualną korzystną dla odbioru tekstu.
Ćwiczenia do tekstu prowadzą ucznia przez tekst, tak aby od poziomu informacyjnego przejść do interpretacji odkrywania głównego sensu, celu lub przesłania tekstu. Odpowiedzi w pytaniach i ćwiczeniach wymagają od ucznia analizy tekstu, porządkowania i porównywania informacji, wyciągania wniosków, rozpoznawania związków przyczynowo-skutkowych, refleksji na temat postaw i zachowania bohaterów oraz wydarzeń, stawiania hipotez interpretacyjnych, które będą weryfikowane w toku lekcji, wyrażania własnych opinii o przeczytanych tekstach i badania ich konstrukcji. Wszystkie te działania dzięki odpowiednio zaplanowanym zadaniom są dostępne nawet dla najmłodszych uczniów.
Ćwiczenia dodatkowe (wychodzące poza tekst) dają pretekst do aranżowania sytuacji dydaktycznych, w których następuje zmiana ról uczeń z odbiorcy zmienia się w twórcę. To niezwykle pożyteczna metamorfoza, która pozwala na rozwijanie w zbalansowany sposób zarówno kompetencji odbiorczych, jak i nadawczych, a przede wszystkim aktywizuje ucznia.