Książka zawiera wzorcowe wypracowania z lektur omawianych w liceum oraz prac na tematy przekrojowe. Są tu wszystkie formy wypowiedzi, jakie musi biegle opanować przyszły maturzysta, od rozprawki po esej, refleksję. Ponadto książka zawiera opracowanie tematów najczęściej zadawanych przez nauczycieli. Każdy licealista mający problemy z formułowaniem wypowiedzi pisemnych z tą publikacją wreszcie poczuje się pewnie, bo dzięki niej żadna praca nie będzie już trudna do napisania. Spis treści ANTYK 1. Mitologia i Księga Rodzaju jako dwie opowieści o powstaniu świata i człowieka 2. Opis stworzenia świata w Biblii i w mitologii - podobieństwa i różnice 3. Literackie walory ksiąg biblijnych 4. Obraz Boga (bogów) i człowieka w kulturze i literaturze antycznej oraz w Biblii 5. Humanistyczne wartości mitów greckich 6. Iliada Homera - arcydzieło literatury i wzór postaw 7. Różnorodność tematyczna liryki greckiej 8. Na czym polega tragizm bohaterów Antygony? 9. Antygona i Kreon - miłość i nienawiść. Konflikt tragiczny w Antygonie Sofoklesa 10. Tradycje antyczne w kulturze 11. Iliada i Odyseja - eposy Homera jako arcydzieła 12. Poglądy życiowe Horacego w wybranych odach 13. Miłość niejedno ma imię - na podstawie literatury antycznej 14. Czy upadek zawsze oznacza porażkę? Dedal i Ikar postaciami tragicznymi 15. Prometeusz - ukarany za miłość do ludzi. Charakterystyka i ocena bohatera z perspektywy końca XX wieku 16. Problem cierpienia w mitologii i w Biblii 17. Inspiracje biblijne w kulturze polskiej 18. Obecność motywów mitologicznych w polskiej literaturze dawnej i współczesnej 19. Czy wiedza o kulturze antycznej i znajomość motywów biblijnych są potrzebne współczesnemu człowiekowi? 20. Kiedy wypełni się Apokalipsa - biblijna wizja końca świata 21. Biblia źródłem wiedzy z teorii literatury, rodzaje i gatunki literackie w Biblii 22. Pojecie archetypu omów na podstawie znanych tekstów biblijnych 23. Żywotność i znaczenie inspiracji biblijnych w wybranych utworach literackich ŚREDNIOWIECZE 1. Znaczenie historyczne i językowe najdawniejszych zabytków języka polskiego 2. Cechy sztuki średniowiecznej na przykładzie Sądu Ostatecznego H. Memlinga, Drzwi gnieźnieńskich oraz liryki: Bogurodzica. Żale Matki Boskiej pod krzyżem 3. Dlaczego kroniki średniowieczne zaliczamy do literatury? Omów na przykładzie Kroniki Galia Anonima 4. Obraz miłości w Dziejach Tristana i Izoldy opracowanych przez Josepha Bediera 5. Tristan i Izolda jako symbole średniowiecznych kochanków - obraz miłości dworskiej na podstawie legendy 6. opracowanej przez J. Bediera 7. Dante i Villon - indywidualności w epoce anonimów 8. F. Villon - artysta-cygan - najwybitniejszym poetą francuskiego średniowiecza 9. W poszukiwaniu Beatrycze - rola alegorii w Boskiej Komedii D. Alighieri 10. Problemy obyczajowe, społeczne i moralne w świeckich wierszach polskich okresu średniowiecza 11. Znaczenie średniowiecza dla języka i kultury polskiej 12. Czy właściwe jest nazwanie wieków średnich "mrokami średniowiecza"? 13. Dlaczego literatura zawiera "przepisy na życie"? Wzorce osobowe w epoce Średniowiecza 14. Najdawniejsze zabytki języka polskiego i ich znaczenie dla kultury polskiej 15. Bogurodzica jako najstarszy zabytek językowy i arcydzieło poezji średniowiecza 16. Czym była średniowieczna pokora? Założenia franciszkanizmu w Kwiatkach św. Franciszka 17. Czy asceza prowadzi do świętości? ideał ascety w kulturze i literaturze średniowiecza na podstawie Legendy o św. Aleksym 18. Legenda o św. Aleksym i Kwiatki św. Franciszka - dwa oblicza średniowiecznej ascezy 19. Żyć i umierać godnie - etos rycerza l władcy średniowiecznego na podstawie Pieśni o Rolandzie i fragmentów Kroniki Galia Anonima 20. W jaki sposób nieznany autor przedstawił rycerza Rolanda w Pieśni o Rolandzie? 21. Średniowieczny savoir-vivre, czyli wiersz P. Słoty O zachowaniu się przy stole 22. Motyw śmierci w literaturze średniowiecznej na przykładzie Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią, Pieśni o Rolandzie, Dziejów Tristana i Izoldy, Legendy o św. Aleksym RENESANS 1. Cechy noweli na podstawie utworu Sokół G. Boccaccia 2. Cechy klasycznej noweli Sokół z Dekameronu G. Boccaccia 3. Używaj miła duszo, masz wszytkiego dobrego dosyć" - w oparciu o poznane utwory M. Reja wyjaśnij, na czym polega renesansowa postawa wobec życia 4. Wpływy reformacji na światopogląd ludzi odrodzenia (Rej, Modrzewski, Kochanowski) 5. Mikołaj Rej - świetny obserwator otaczającej go rzeczywistości (Krótka rozprawa. Zwierzyniec. Żywot człowieka poćciwego) 6. Nie tak daleko do Czarnolasu z Nagłowić - A jednak jak daleko, mowo polska, powiedz!" - zestawiając twórczość J. Kochanowskiego i M. Reja, wykaż słuszność powyższych słów 7. Mądrość i prawda są tarczą człowieka - filozofia życiowa J. Kochanowskiego w Pieśniach 8. Tradycje antyczne i akcenty narodowe w Odprawie posłów greckich J. Kochanowskiego 9. Humor we fraszkach Jana Kochanowskiego 10. Fraszki Jana Kochanowskiego jako pamiętnik humanisty 11. Renesansowy charakter fraszek J. Kochanowskiego 12. Na podstawie fraszek J. Kochanowskiego odtwórz obraz obyczajowości polskiej w epoce odrodzenia 13. Czy fraszki Jana z Czarnolasu zawierają odpowiedź na pytanie o cel ludzkiego życia? 14. Refleksja nad życiem i śmiercią we fraszkach i pieśniach Jana Kochanowskiego 15. Związki Jana Kochanowskiego z twórczością Horacego 16. Motywy antyczne w twórczości Jana Kochanowskiego 17. Kształtowanie się postaw obywatelskich w okresie renesansu (Rej, Kochanowski, Modrzewski, Skarga) 18. Kryzys renesansowej postawy humanizmu w Trenach Jana Kochanowskiego 19. Nie nazywaj rzeczy ostatecznych po imieniu - problem przemijania w Trenach J. Kochanowskiego 20. Treny J. Kochanowskiego artystycznym obrazem przeżyć poety i ojca. poszukiwaniem sensu istnienia 21. Hymn Czego chcesz od nas, Panie... jako wyraz nowej religijności w epoce odrodzenia 22. Koncepcje odnowy Rzeczypospolitej w dobie renesansu i ich związek z prądami humanistycznymi epoki 23. Obraz i ocena polskiej rzeczywistości XVI w. na podstawie Krótkiej rozprawy... M. Reja 24. Polaków portret własny na podstawie Pieśni o spustoszeniu Podola J. Kochanowskiego 25. Niepokój o przyszłe losy państwa w utworach pisarzy renesansu 26. Miedzy ideałem a rzeczywistością - wizja poprawy Rzeczypospolitej w utworach A. F. Modrzewskiego i P. Skargi 27. A. F. Modrzewski i J. Kochanowski w poszukiwaniu doskonale urządzonego państwa 28. Wieś polska w poezji renesansowej (Rej, Kochanowski. Szymonowic) 29. Obraz wsi w literaturze staropolskiej (od Satyry na leniwych chłopów przez Pieśń świętojańską o sobótce J. Kochanowskiego po Żeńców Sz. Szymonowica) 30. Mikołaj Sep Szarzyński: nowa koncepcja życia i człowieka (porównaj z postawa, renesansowego humanisty) 31. Na podstawie poznanych utworów z epoki oraz sylwetek artystów i uczonych wyjaśnij, jak rozumiesz pojecie humanizmu (Czy możliwy jest humanizm w XX w.?) 32. Na podstawie literatury odrodzenia odtwórz wzorce osobowe: poety, polityka i ziemianina 33. Cechy tragedii Szekspirowskiej na podstawie Makbeta 34. W jaki sposób Szekspir charakteryzuje swoich bohaterów? (Hamlet, Makbet) 35. Żyje na świecie, na którym zło często bywa chwalebnym" - problematyka moralna w Makbecie W. Szekspira 36. Kaleka na duchu czy obłąkany zbrodnią? - charakterystyka i ocena postępowania Makbeta 37. Walka o władze w dramatach W. Szekspira (Hamlet, Makbet) 38. Dramat antyczny a dramat szekspirowski - porównanie BAROK 1. Barok epoką przeciwieństw, poszukiwań i niepokojów - ocena literatury, kultury i sztuki tej epoki 2. Bóg i człowiek w poezji baroku na podstawie poezji M. Sępa Szarzyńskiego 3. Metafizyczna poezja baroku (M. Sęp Szarzyński. D. Naborowski) 4. Świat poruszony' w metafizycznej poezji baroku (M. Sep Szarzyński, D. Naborowski) 5. Fascynacja czasem i przemijaniem w wierszach Daniela Naborowskiego 6. Wątki biblijne w poezji D. Naborowskiego 7. Poezja D. Naborowskiego i J. A. Morsztyna jako realizacja barokowej konwencji literackiej 8. Kunsztowność dworskiej poezji barokowej na przykładzie wierszy Jana Andrzeja Morsztyna 9. Miedzy szczęściem a cierpieniem - poezja J. A. Morsztyna, poety baroku dworskiego 10. Ideały sarmackie a rzeczywistość w twórczości Wacława Potockiego 11. Obraz XVII-wiecznej Polski w wierszach W. Potockiego - krytyka niesprawiedliwości społecznej i wad politycznych 12. Owa oblicza polskiego sarmatyzmu w Pamiętnikach J. Ch. Paska i utworach W. Potockiego 13. Sarmata opowiada o sobie (Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska jako źródło wiedzy o życiu XVII-wiecznej szlachty polskiej) 14. Rola pamiętnikarstwa w epoce baroku - jako źródło wiedzy o XVII-wiecznej szlachcie polskiej (J. Ch. Pasek: Pamiętniki) 15. Dramaty Moliera jako komedie charakterów (Świętoszek, Skąpiec) 16. Pogranicze dramatu i komedii w utworach Moliera 17. Obnażenie fałszu i obłudy religijnej (dewocji, zakłamania) w Świętoszku Moliera 18. Wizerunek rodziny w Świętoszku Moliera 19. Jak motywują swoje postępowanie bohaterowie Cyda Pierre'a Corneille'a? (uzasadnij swoją wypowiedz na podstawie wybranych cytatów) 20. Twoja refleksja na temat sztuki baroku w oparciu o poznane utwory literackie, obejrzane fotografie i reprodukcje, wysłuchane utwory muzyczne OŚWIECENIE 1. W jaki sposób patrioci walczyli o poprawę Rzeczypospolitej 2. Koncepcja człowieka oświeconego w drugiej połowie XVIII wieku 3. Ideał człowieka oświeconego w Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach I. Krasickiego 4. Narodziny powieści. Porównaj znane ci utwory powieściowe oświecenia ze współczesnymi powieściami 5. Humor i dydaktyzm bajek I. Krasickiego 6. Jakie gatunki literackie preferowali pisarze oświecenia i dlaczego? 7. Portrety XVIII-wiecznych Polaków w utworach pisarzy oświecenia 8. W jakie wady Polaków wymierzony był krytycyzm satyr I. Krasickiego? 9. Dydaktyzm w literaturze polskiego oświecenia 10. Sarmaci o sobie samych l pisarze oświecenia o Sarmatach - rozwiń myśl w oparciu o literaturę baroku i oświecenia 11. Staropolski Sarmata przeciw oświeconemu patriocie - ocena wad szlachty XVII w 12. Żart i ironia sposobem odkrywania prawdy o rzeczywistości - orężem w walce z ciemnota (na podstawie twórczości I. Krasickiego) 13. Aktualność, uniwersalizm i ponadczasowość cechami bajek l. Krasickiego 14. Sceptyczny wizerunek świata i jego literacki obraz w Bajkach I. Krasickiego 15. Świat zepsuty" w satyrach I. Krasickiego 16. W czym się wyraża moralizatorski charakter satyr? 17. Śmiejmy się z głupich choć i przewielebnych - żart, drwina, ironia w Monachomachii I. Krasickiego. Istota poematu heroikomicznego 18. Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki jako pierwsza powieść nowożytna 19. W jaki sposób Julian Ursyn Niemcewicz przedstawił w Powrocie posła aktualne konflikty polityczne? 20. Program polityczny i społeczny publicystyki Sejmu Czteroletniego 21. Dlaczego Powrót posła J. U. Niemcewicza określa się mianem komedii politycznej? 22. Portrety i karykatury Polaków w twórczości pisarzy oświecenia 23. Mazurek Dąbrowskiego odpowiedzią na III rozbiór Polski, na utratę niepodległości 24. Mazurek Dąbrowskiego - zapowiedź nurtu niepodległościowego w literaturze polskiej po trzecim rozbiorze 25. Jakie wartości wniósł sentymentalizm do literatury oświecenia? Omów na przykładzie znanych ci utworów Franciszka Karpińskiego 26. Rozwiń myśl Jana Jakuba Rousseau zawartą w Nowej Heloizie: "Miłość pozbawiona uczciwości traci swój największy powab" 27. Porównaj propozycje encyklopedystów. J. J. Rousseau i polskich publicystów dotyczące nowej "umowy społecznej" 28. Na podstawie poznanych sylwetek myślicieli I pisarzy oraz utworów literackich sformułuj swój pogląd na temat człowieka oświeconego 29. Co to jest powiastka filozoficzna? Omów na przykładzie Kandyda Woltera ROMANTYZM 1. Romantyczna koncepcja miłości - Cierpienia młodego Wertera 2. Werteryzm - postawa stworzona w powieści Johanna Wolfganga Goethego Cierpienia młodego Wertera 3. Bohater bajroniczny na podstawie Giaura George'a Byrona 4. Bronię czy potępiam Giaura - mój sad o bohaterze G. Byrona 5. Spory o kształt literatury miedzy romantykami a klasykami 6. Oda do młodości A. Mickiewicza - apoteoza buntu i młodości pełnej entuzjazmu 7. Apoteoza młodości w Odzie do młodości Adama Mickiewicza 8. Romantyczność Adama Mickiewicza jako ballada programowa 9. Świat romantycznych ballad (Goethe, Schiller, Mickiewicz) 10. Realizm i baśniowość w balladach J. W. Goethego 11. Problem winy i kary w młodzieńczych utworach A. Mickiewicza 12. Prawa moralne i obyczajowe w balladach A. Mickiewicza 13. Świat romantycznych przeżyć bohatera lirycznego Sonetów krymskich A. Mickiewicza. Nowatorski charakter tych utworów 14. Liryczna kronika podróży w Sonetach krymskich 15. W jaki sposób romantycy opisywali przyrodę? Omów na podstawie poznanych utworów wczesnego romantyzmu (do 1830 r.) 16. W czym się wyraża ludowość ballad i II części Dziadów A. Mickiewicza? 17. Miłość romantyczna - szczerość serca czy kanon obowiązujący w epoce? (na przykładzie twórczości A. Mickiewicza) 18. Romantyczna miłość (Werter, Giaur, Gustaw) 19. Nowy typ dramatu - Dziady, część II i IV 20. Problematyka moralna w Konradzie Wallenrodzie 21. Program poezji narodowej w Konradzie Wallenrodzie 22. Stosunek A. Mickiewicza do caratu i narodu rosyjskiego na podstawie III części Dziadów, Do przyjaciół Moskali, Reduty Ordona 23. "Nasz naród jak lawa..." - dokończ myśl Wysockiego i na podstawie III części Dziadów A. Mickiewicza uzasadnij jej trafność 24. Prometeizm i mesjanizm III części Dziadów A. Mickiewicza 25. Obraz społeczeństwa polskiego i jego ocena w III części Dziadów A. Mickiewicza 26. Konrad i Ksiądz Piotr - dramat postaw i racji 27. Konrad (III cz. Dziadów) i Kordian (Kordian) - charakterystyka porównawcza 28. Konrad i Kordian - charakterystyka porównawcza bohaterów 29. Tragizm bohatera romantycznego na przykładzie Konrada Wallenroda, Konrada z III części Dziadów i Kordiana 30. Portrety Polaków w Dziadów części III Adama Mickiewicza 31. Bohaterowie Dziadów części III 32. Dziady cz. III - dramat romantyczny i narodowy 33. Przyroda słowem malowana - omów na przykładzie wybranych utworów {Sonety krymskie, Pan Tadeusz) 34. Pan Tadeusz jako epopeja narodowa 35. Idylliczny obraz świata w Panu Tadeuszu A. Mickiewicza i jego funkcja w świetle Epilogu 36. Historyzm, obyczaje i współczesność w Panu Tadeuszu 37. Cechy bohatera romantycznego - Werter, Gustaw, Konrad. Kordian, ksiądz Robak. Konrad Wallenrod 38. Różne wcielenia bohatera Mickiewiczowskiego 39. Zbiorowość szlachecka jako bohater Pana Tadeusza 40. Jacek Soplica - nowy typ bohatera romantycznego 41. Cechy epopei i powieści poetyckiej w Panu Tadeuszu 42. Na czym polega i jaką funkcję pełni poetyzacja rzeczywistości w Panu Tadeuszu? 43. Refleksja osobista w Lirykach lozańskich Adama Mickiewicza 44. Ocena przeszłości i własnego dorobku literackiego w Lirykach lozańskich A. Mickiewicza 45. Rozważania natury osobistej i politycznej w lirykach J. Słowackiego 46. Poetyckie podróże w czasie i przestrzeni w lirykach Juliusza Słowackiego Rozłączenie, Rzym, Rozmowa z piramidami, Hymn, Grób Agamemnona 47. Żywotne problemy narodu w wierszach Juliusza Słowackiego Hymn, Grób Agamemnona, Rozmowa z piramidami, Testament mój, Anioły stoją, Uspokojenie 48. Historiozoficzne koncepcje J. Słowackiego w Kordianie 49. Pytania dotyczące narodu i sensu historii w Kordianie Juliusza Słowackiego 50. Dramat rodzinny w Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego 51. Świat jako teren procesów historycznych w Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego 52. Filozofia dziejów w Nie-Boskiej Komedii Z. Krasińskiego 53. Nie-Boska Komedia Z. Krasińskiego jako dramat rodzinny i dramat o poezji i poetach 54. Dziady, Kordian i Nie-Boska komedia - trzy typy dramatu romantycznego 55. Nowy typ bohatera w poemacie dygresyjnym Juliusza Słowackiego Beniowski 56. Juliusza Słowackiego poemat o sobie (na podstawie Beniowskiego) 57. Obraz miłości w Ślubach panieńskich Aleksandra Fredry 58. Miłość w życiu bohaterów romantycznych i w życiu bohaterów Ślubów panieńskich A. Fredry 59. Relacje między jednostką a zbiorowością w wierszach C. K. Norwida {W Weronie, Fortepian Szopena, Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie, Do obywatela Johna Brown, Bema pamięci żałobny rapsod, Klaskaniem mając obrzękłe prawice) 60. Mickiewicz. Bem, Chopin w poetyckiej ocenie C. K. Norwida 61. Porównaj historyczne, XIX-wieczne znaczenie pojęć romantyzm, romantyczny z ich współczesnym, potocznym znaczeniem 62. Satyra, pamflet, ironia jako sposób opisu rzeczywistości w utworach pisarzy okresu romantyzmu 63. Romantyczny buntownik i jego literackie wcielenia w znanych ci utworach literatury polskiej 64. Straszny, odległy czy niezrozumiały? - własne widzenie Boga w twórczości J. Słowackiego i A. Mickiewicza 65. "W imię sumienia - przeciw sumieniu" - tragizm bohatera romantycznego. Omów zagadnienie na wybranych przykładach 66. Koncepcje poety i poezji w twórczości romantyków (Konrad Wallenrod, Beniowski, Nie-Boska Komedia) 67. Anachroniczność czy ponadczasowość postaw romantycznych? 68. Wolność i tyrania w literaturze romantycznej 69. Polska-Rosja - wizerunek narodów w dziełach romantyków 70. Cierpienie i ofiara, wina i kara w utworach romantycznych